بررسی و نقد ارزش علمی مدارک محمدعلی طاهری پایه گذار عرفان حلقه
بررسی و نقد ارزش علمی مدارک محمدعلی طاهری پایه گذار عرفان حلقه
بارها زوایای عرفان کیهانی یا عرفان حلقه را کاویدهام و بدان از جهات گوناگون نگریستهام اما هیچگاه نتوانستهام با آن ارتباط برقرار کنم و آن را همواره نوعی عوامفریبی عمدی/سهوی دانستهام. سعی خواهم کرد به شکلی مختصر آنچه مرا از این باور به دور میدارد شرح دهم:
بررسی و نقد ارزش علمی مدارک محمدعلی طاهری پایه گذار عرفان حلقه
بارها زوایای عرفان کیهانی یا عرفان حلقه را کاویدهام و بدان از جهات گوناگون نگریستهام اما هیچگاه نتوانستهام با آن ارتباط برقرار کنم و آن را همواره نوعی عوامفریبی عمدی/سهوی دانستهام. سعی خواهم کرد به شکلی مختصر آنچه مرا از این باور به دور میدارد شرح دهم:
“(مدعیان کذایی )عرفان ” همانگونه که از نامش پیداست علم گریز است. هیچ اثبات علمی ندارد و با بازیگوشی میان علم وشبهعلم در نوسان است. عرفانهای نوظهور، هرجا صحبت از علم میشود خود را به متافیزیک و خارج از دنیای علم متصل میدانند و هرجا به عوام برمیخورند مدعی پایههای مستحکم علمی میشوند. بیاید به شکل مشروح غیرعلمی بودن این ادعا را بنا به مقاله فوربس بررسی کنیم:
- ادعای مدعیان هیچ منبعی غیر از خودشان ندارد. به بیان دیگر هیچ سیستم و ارگان دیگری توان اثبات آنچه آنان ادعا میکنند ندارد. علم همانگونه که گفته شده عرصه آزمایشهای قابل تکرار است.(به عنوان مثال جاذبه زمین علم است و شما میتواند مطمئن باشید که وقتی یک کتاب را از ارتفاع رها کنید بر زمین خواهد افتاد. هرکس دیگری هم میتواند این آزمایش را تکرار کند و نتیجه مشابه بگیرد) اما ادعای آنها قابل تکرار نیست. حتی در مورد درمان نیز هیچ توفیق علمی نداشتهاند و از دعا و دخیل جلوتر نرفتهاند.(مثلاً اگر آنها توان درمان دارند باید ۵۰۰ بیمار را در حضور شاهدان علمی انتخاب و ۹۰درصد آنها را درمان کنند تا روش آنها قابل بررسی علمی باشد) عده ای از آنها مدعی هستند که به توفیقات علمی در ایران دست یافته اند که با دستگیری آقای طاهری نابود شده است. اما بیمارانی که بهبود یافته اند و آن همه پروسه درمان کجاست؟ امروز پرچمداران این عرفان ساکن امریکا و اروپا هستند، چرا تاکنون موفق نشده اند یک گروه چند ده نفری را قانع کنند که تن به این درمان سپرده و نتایج تبدیل به مقالاتی شود که پزشکی را متحول کند و نوبل پزشکی را در دستان محمدعلی طاهری قرار دهد؟ چرا یک پزشک یا روانپزشک در جهان پهناوری که هر روز به دنبال نوآوری جدید است، حاضر نیست روی موضوعی با این همه ادعای درمان کار کند و مشهور و ثروتمند شود؟ جواب ساده است، این فقط یک ادعای مضحک است که هیچ آکادمیستی را گول نمی زند و قانع نمی کند.
- همه آنچه مدعیان و باورمندان به این روش میگویند ناشی از شهادت دوست و آشنا و فامیل یا خودشان است و منبع دیگری آن را تایید نمیکند. درمان شدن با این روشها چون هیچگاه در عرصه علم تایید نشده، میتواند فقط اثرات تلقینی یا درمان توسط عوامل دیگر باشد.
- در باورهای این افراد همیشه ذکری از توطئه و مخالفت های مخوف سیستماتیک به میان میآید. اینکه سیستم دینی کشور جلوی باور بسیار خوب آنها را گرفته و یا گروهی مخوف از غولهای درمانی و دارویی برای سود بیشتر جلوی آنها را سد کردهاند. این ادعا بیشتر در توهم توطئه طبقه بندی میشود.
- پشت این ادعا و عرفان همیشه به شکل غریبی اهداف مالی یا سودای قدرت و شهرت دیده میشود. کلاسهای این عرفان بسیار هزینهبر و موفقیت در آن بدون ضمانت است. افراد فراوانی از این دکان به سود سرشار و قدرت و شهرت رسیدهاند. همیشه میتوان به کسی که پول فراوان داده و از عرفان به جایی نرسیده گفت که حضور قلب کافی نداشته، قسمتش این بوده، خواسته شعور جمعی کیهان چیز دیگری بوده، مشیت او بر این قرار نگرفته یا مجموعه شعور منفی و مضر پیروز شده.
- در مدعیان آنها از کلمات پیچیده و نامانوس و گاه مندرآوردی استفاده شده تا عوام را تحت تاثیر آن قرار دهند. هیچکدام از مدعیات در برابر علم روز قابل دفاع نیست.
- نوعی سفسطه و مغالطه در ارائه اطلاعات: در این عرفان سعی شده که برخی واقعیات علمی با شبه علم و دروغ به شکلی ظریف مخلوط و به مخاطب دیکته شود. به بیان دیگر با استفاده از اصولی که مخاطب غیرمتخصص به شکل بدیهی پذیرفته (نیکی و بدی در جهان و اندکی از اصول ابتدایی فیزیک و ریاضی) ملقمهای نامربوط به او خورانده میشود و برای اثبات درستی به همان واقعیات علمی اشاره میشود. (مثال با فرض اطلاع اندک مخاطب از ریاضی: دودوتا برابر با چهار است، پس بیست ضرب در بیست برابر است با چهل) نوع دیگر سفسطه و عوامفریبی استفاده از واژهها و علومیست که برای مخاطب معمول ناشناخته و دشوار است. کلماتی از جمله انرژی و کیهان و کوانتوم و غیره که عموم با تعریف درست و دقیق آن آشنایی ندارند، گاه بازیچه عوامفریبان میشود.
برای مطالعه بیشتر در این زمینه:
با این ۱۰ پرسش ادعاهای دروغین علمی را تشخیص دهید
- طاهری به عنوان سرشاخه این عرفان برای ایجاد وجهه علمی از آنچه مدعی شده است، بارها تلاش کرده تا نام خود را با علم پیوند بزند اما هیچگاه موفق نبوده است. تمام مدارک منسوب به او به لحاظ علمی و آکادمیک بی ارزش و در مواردی مشکوک به جعلی است. میتوانید مدارکی که منسوب به اوست با کلیلک در اینجا ببینید. بیایید به تفصیل ادعاهای اورا بررسی کنیم:
- دریافت دکترای افتخاری از دانشگاه طب سنتی ارمنستان و اکوانرژی آذربایجان: دانشگاههای فوق به لحاظ ارزش مدرک و رتبه علمی عملاً هیچ جایگاه و ارزشی در مجامع آکادمیک دنیا ندارند. دانشگاه طب سنتی ارمنستان یک موسسه گمنام و بیاعتبار است که حتی وبسایت دانشگاهی از آن یافت نمیشود. تنها در وبسایت تحصیل در ارمنستان توضیحات اندکی در مورد آن آمده است. دانشگاه اکوانرژی آذربایجان اصولاً راجع به انرژی کیهانی و این موارد نیست. بلکه دانشگاه نفت، گاز، انرژیهای آبی، برق و اقتصاد است و مشخص نیست جناب طاهری چطور از چنین دانشگاه نامربوطی مدرک درمانی گرفتهاند. هیچکدام از دپارتمانهای این دانشگاهحتی تعریفی نزدیک به تعریف درمانی ندارند. مدارک افتخاری دیگر مراکز نیز ارزش علمی نداشته و گاه به پاس تلاش فردی در زمینه خاص به او اهدا میشود و نشان از تحصیل یا سواد معادل دکترا ندارد.
- مدال طلای اداره ثبت اختراعات و نوآوری های پژوهشی فدراسیون روسیه در نمایشگاه بین اللملی INNOVA بروکسل: نماشگاه فوق با ثبت نام و ارائه مدارک و پرداخت هزینه به هرکس غرفه ای ارائه میدهد تا اختراعش را به نمایش بگذارد. در پایان از مخترعین تجلیل شده و به هرکدام نشانی اهدا میگردد. این نمایشگاه نیز به لحاظ علمی و ارزش فنی جایگاهی ندارد و مدرک آن نیز قابل ارائه به هیچ ارگان علمی نیست. شما هم میتوانید با پرداخت هزینه در این نمایشگاه شرکت کرده و مدرک بگیرید!
- نشان لیاقت علمی و پژوهشی و درجه آفیسر OFFICERاز کاخ سلطنتی پایتخت اروپا (بروکسل، بلژیک): منبع این ادعا معلوم نیست. ارگان/سازمان/مقری بنام “کاخ سلطنتی پایتخت اروپا” وجود ندارد. این ادعا هم در راستای شرکت در نمایشگاه بلژیک است که در مورد قبل(۲) به آن اشاره شد. نشان آفیسر از نشانهای فرانسوی است که تنها از جانب رئیس جمهور فرانسه اهدا میشود نه هیچ شخص دیگری ، بنابراین نشان فوق یا جعلی است و یا ارزش نشان آفیسر واقعی را ندارد (به عنوان مثال فرض کنید که شخصی در مسابقات داخلی مدرسه مدال بگیرد و در وبسایتش ادعا کند مدال طلای المپیک دارد!) شایان ذکر است که برعکس ادعای وبسایت عرفان حلقه نشان شوالیه بالاتر از آفیسر است. این نشان همانگونه که گفته شد از جانب دولت فرانسه داده نشده و وجاهت قانونی ندارد، لذا قابل پیگرد قضایی از طرف دولت فرانسه است.
- مدرک تائیدیه رسمی “International Medical Forum” مسکو: مشخص نیست این مکان نامعلوم چه چیزی و چه مدرکی را تایید کرده است. اما این مرکز کجاست؟ این مرکز طبق وبسایت خودش تنها یک گروه ساده است که نمایشگاههایی در زمینه های مختلف (سیمان/زنان باردار/سفر و ..) برگزار میکند و حضور شما را در نمایشگاه تایید مینماید.
شما هم با ثبت نام و پرداخت مبلغ مورد نیاز میتوانید چند مدرک از این شرکت گمنام روسی بگیرید. - محقق برتر نمایشگاه نوآوری های اروپا : این ادعا هم از ضعف بنیادین رنج میبرد. مدرک اهدایی را اینجا می توانید ببینید (پی دی اف). نمایشگاهی با این همه ادعا از ایمیل یاهو استفاده میکند؟؟؟ چگونه ممکن است یک نمایشگاه تخصصی در همه زمینهها شامل “طبیعت و کنترل آلودگی های زیست محیطی، انرژی، کشاورزی و محصولات غذایی، پزشکی، مراقبت های درمانی، مهندسی مکانیک و غیره” فعالیت کند؟؟؟ وبسایت این نمایشگاه تنها به زبان لهستانی است و امکان بررسی بیشتری موجود نیست. این نمایشگاههای بیارزش تنها در ایران توسط بازاریابها به افراد گمنام معرفی میشود تا با دریافت مدرک آنها، مدعیان فردا باشند.
- ثبت اختراع (PATENT) و تئوری علمی استاد محمدعلی طاهری در زمینۀ مهندسی نرم افزاری مولکول در جوامع علمی بین المللی: برای این ادعا هیچ مدرکی ارائه نشده، تنها به آدرس چند وبسایت ثبت اختراع اشاره شده که فاقد وجاهت قانونی و ارزش است. اما اگر مدرکی هم ارائه شده بود فاقد ارزش بود. ثبت ایده یا اختراع کار دشواری نیست و ثبت شدن آن نشان از ارزشمند بودن آن نخواهد بود. روزانه هزاران اختراع بی ارزش در جهان ثبت میشود و شما هم میتوانید با یک ایده چرند اما تازه را با پرداخت هزینه و ارسال مدارک ثبت کنید.
- مدال طلای ۲۰۱۰ مسابقات بین اللملی مخترعین و مبتکرین نابغه کشور کره به استاد محمد علی طاهری برای بنیانگذاری طب مکمل ایرانی «فرادرمانی»: همانگونه که در عکس این مدرک مشاهده میشود، عنوان مسابقات یا نمایشگاه فوق «مسابقات آزاد مخترعین بینالمللی سایبری» یا korea cyber international genius inventor fair است و به شکل منطقی باید به نرم افزار، کامپیوتر و نوآوری های سایبری مربوط باشد و مشخص نیست چگونه و چرا باید به یک روش درمانی یا عرفانی که هیچ ارتباطی به این مسابقات ندارد، جایزه بدهد. از این مسابقات هم وبسایتی وجود ندارد. البته دیگرانی هستند که در رشته های مربوط جوایزی را گرفته اند که همین موضوع را اندکی مشکوک میکند. اگر به یکی از این مدارک در همان سال دقت کنید، فونتی که «نام» با آن نوشته شده با فونتی که «دلیل گرفتن جایزه» است، یکسان است. اما در همان سال و مدرک آقای طاهری این فونت نه با دیگر مدارک برابر است و نه در همان مدرک نوع فونت نام و دلیل جایزه یکسان است. عجیب تر اینکه مدارک آقای طاهری در همه وبسایت ها به قدری کوچک و ناخوانا هستند که امکان بررسی آن وجود نداشته باشد.
این ادعا و دیگر ادعاهای ایشان تنها نشان از شرکت کردن او در چند نمایشگاه بیارزش و گمنام است و هیچ کدام ارزش علمی ندارد. حتی عدهای تلاش کردهاند مقالاتی شبهعلمی بنویسند تا ادعای آکادمیک بودن این روش را بکنند. نمونه این مقالات را میتوانید اینجا و اینجا ببینید. لازم است در این مورد هم توضیحاتی داده شود. انتشار مقالهای در وبسایت الزویر یا ساینسدایرکت لزوماً به آن ارزش علمی نمی دهد، این وبسایتها تنها مقالاتی که در قالب و شیوه نگارش مقاله آکادمیک باشند را در اختیار عموم قرار میدهند که ممکن است دارای ازرش علمی نباشند. این مقالات در برخی موارد توسط داوران کنفرانسهای گمنام داوری میشوند که برای کسب اعتبار کنفرانس ممکن است هر مقالهای را تایید کنند. ارزش مقالات از میزان ارجاعات (citing)، ژورنال چاپ کننده مقالات، و ارزشی که خوانندگان آکادمیک به این مقاله میدهند مشخص میگردد که در مورد این مقالات صفر است.همانطور که در بخشه FAQ این ژورنال میتونید خودتون ببینید در مورد این فاکتور نوشته شده :
?Does the Procedia – Social and Behavioral Sciences have an Impact Factor
The Procedia – Social and Behavioral Sciences does not have, and is not eligible for, an Impact Factor as it does not publish primary research, full length, peer reviewed articles. Each volume is submitted for assessment on its own merit for inclusion in the Thomson Reuters Conference Proceedings Citation Index (http://thomsonreuters.com/conference-proceedings-citation-index/). There is no guarantee before publication that a volume will be accepted for inclusion but all are sent for evaluation when published.
این ژورنال و ژورنالهای مشابه هیچگونه ارزش علمی ندارند و تقریباً هر مقالهای که دریافت کنند، چاپ میکنند. همچنین در همان مقالات اشاره شده رفرنسها یا منابع به شکل مضحکی کتب آقای طاهری یا مقالههای دیگرِ همین نویسنده در همین مورد است، به بیان ساده تر برای اثبات چیزی به خودش استناد کردهاند. اغلب دانشگاهیان می دانند که مجله Procedia مجلهای پولی است که مقالاتی از حوزه مدیدریت، بورس اوراق بهادار، اقتصاد گرفته تا روانشناسی را چاپ میکند. یعنی هر چند در ساینس دایرکت نمایه شده و حتی Impact Factor هم دارد اما ارزش علمی ندارد و تقریبا هر مقاله ای را چاپ میکند. فقط کافی است که مقاله فرم نوشتاری تقریباً درست و به زبان انگلیسی داشته باشد و هزینه حدود ۲۰۰ دلاری حق انتشار را بدهد و مقالهاش منتشر شود.
- اما چرا عرفان حلقه همچنان میتازد و بر طرفدارانش افزوده میشود؟
- ادعاهای واهی مدعیان شامل مدارک جعلی وبیارزش و استفاده از اصطلاحات خودساخته که به این ماجرا وجهه علمی میبخشد.
- دین نوین: این یکی هم مثل خیلی از اعتقادات نوین تنها اعتقادات قبلی را با کمی دستمالی و زیباتر کردن به مشتری ارائه میکند. وقتی بشر به چیزی برای باور نیاز دارد میتوان به او چیزی داد که به نظرش زیباتر و جذابتر باشد. اعتقادی که شاید هیچ ارزشی نداشته باشد اما در نگاه عوام جذاب باشد. سایمنتولوژی نیز کپیبرداری مضحکی از عرفانهای هندی یا ادعاهای واهی گروهی از راهبان ساینتولوژی است.
- امید: آنها با قرار دادن دو نیروی خیر و شر در برابر یکدیگر به مردم امید میدهند. امید اینکه شعور کیهان به آنها کمک خواهد کرد وشکستها را میتوان به گردن شر یا غیرارگانیکها (موجودات شرور در باور این عرفان) انداخت. همچنین باورمند کردن فرد به این مقوله که برای بهبود یا پیروزی نیازمند کمک دیگر باورندان است؛ این روحیه را ایجاد میکند تا به تحمیق جمعی بپردازند. در واقع آنها با تلقین و باد کردن یکدیگر به باور گروهی کمک میکنند.
- فرار از واقعیات علمی: وقتی فردی در برابر واقعیات علمی شکست میخورد یا راه تجربی و علمی را سخت مییابد نیازمند راهی دیگر است. یک بیمار اماس یا سرطانی گاه چارهای جز پذیرش این ادعاها نمیبیند. او یا بایستی خود را به علم پزشکی بسپارد (که تاکنون نتوانسته جواب مشخصی به او بدهد) و یا به دامن عرفان و دین و عقیدههای نوظهور پناه ببرد که پر از امید (هرچند واهی) است؛ مسلماً انسان ضعیف یا غیرعلمی راه دوم را انتخاب خواهد کرد.
- عدهای از باورمندان این روش در ضمن مناظره مدعی شدند که به علت بیخبری و کوردلی ما نمیتوانند عقیده درستشان را به کرسی بنشانند. جالب است بدانید که یک استاد دانشگاه هارواد در تحقیقی جالب از مدعیانی خواست تا برای درمان یک بیمار که تحت مداوای قلب بود دعا کنند و ثابت کرد که این دعا هیچ تاثیری نداشته است.
- روشهای عوامفریبی پیچیده که گاه شبیه معجزه به نظر میرسد. در اینباره میتوانید فیلم و مقاله “معجزه برای فروش” را ببینید
- طبق منشور جهانی حقوق بشر هر فردی حق دارد به دین یا عقیده شخصی پایبند باشد. به یقین اگر آقای طاهری زندانی نشده و در چند برنامه زنده توسط چند آکادمیست و متخصص به چالش کشیده میشدند، خیلی زودتر بساط ادعای علمی آن برچیده شده و امروز شاهد این حجم از ادعاهای بی اساس در مورد این عرفان نوظهور نبودیم. متاسفانه گروههایی که امروز سکاندار این مجموعه هستند نیز چنان به شیادی و بیسوادی تنه میزنند که هرگونه امید به بحث علمی را ناممکن کرده اند. در نوشته ای دیگر به بررسی ادعاهای خانم نیرومنش در صدای امریکا پرداخته ایم. این مقاله نیز قصد مقابله با باور فردی اشخاص را نداشته و تنها تلاش شده که جنبه علمی آن به چالش کشیده شود و ادعای علمی و فنی بودن آن زدوده و زوایای تاریک آن روشن گردد. میتوان این نوشته را بسط و گسترش داده و از ابعاد دیگری به این ادعا پرداخت. کمک خوانندگان میتواند بسیار مفید و در بهبود این نوشتار موثر باشد.به نقل از سایت گمانه
