مقالات

همسویی عرفان حلقه با پلورالیسم و اومانیسم؛

 

پلورالیسم و اومانیسم

آموزه های حلقه نشان از پلورالیسم و یا تکثرگرایی دینی دارد. پلورالیسم یک رو یکرد جدید به دین است. خاستگاه آن عالم مسیحیت است؛ ولی امروزه این مسئله در میان اندیشمندان مسلمان نیز رواج یافته است. اصطلاح «پلورالیسم» نخستین بار در حوزه های کلیسا به کار رفت و به اشخاصی که در کلیسا داری مناصب و مشاغل متکثری بودند، اطلاق می شد. (قدردان قراملکی 1387، 21) طبق آن چه کثرت گرایان به آن معتقدند، همه ی ادیان و فرقه ها راهی به سوی حقیقت دارند و نمی توان گفت تنها یک دین یا مذهب خاص انسان ها را به سوی حقیقت رهنمون است. بنابراین همه ی ادیان به نحوی برنامه و دستورالعمل هایی برای رستگاری انسان ها ارایه می نمایند. پلورالیسم در مقابل انحصارگرایی مطرح شده است و با این نظریه ابهاماتی که در مواجهه با افراد نیکوکار بدون رویکرد دینی وجود داشت، پاسخ داده شد تا بدین وسیله افراد با عقاید مختلف زندگی مسالمت آمیز توأم با مسامحه و سهل گیری را داشته باشند. این نظریه در جوامع اسلامی نیز مطرح شده و افرادی که راهی برای گریز از شریعت می جستند، گریزگاه خود را در پذیرش این نظریه یافتند و بر آن صحّه گذاشتند و به نظر می رسد آنچه در کتاب های مورد آموزش فرقه ی حلقه ترویج می شود، نوعی پلورالیسم است که البته از منظر اسلام باطل است. این که«هر انسانی صرف نظر از نژاد، دین و ملت، تحول خواه و کمال پذیر بوده، می تواند در صراط مستقیم قرار گیرد». (طاهری1388الف، 102) مخالفت مستقیم با نص صریح قرآن است. عبارت «صرف نظر از دین»، یعنی داشتن یا نداشتن دین تأثیری در قرار گرفتن در مسیر کمال ندارد و این ممکن نیست. طبق آیه قرآن[1]:« إِنَّ الدِّينَ عِنْدَ اللَّهِ الإسْلامُ » (آل عمران/ 19) دین نزد خدا فقط اسلام است. علامه طباطبایی در تفسیر این آیه[2] می فرماید: دین نزد خداى سبحان یکی است و اختلافی در آن نیست و بندگان خود را امر نکرده مگر به پیرو ى از همان دین و بر انبیاى خود هیچ کتابی نازل ننموده مگر درباره همان دین و هیچ آیت و معجزه اى به پا نکرده مگر براى همان دین که آن دین عبارت است از اسلام، یعنی تسلیم حق شدن و به عقیده هاى حق معتقد گشتن و اعمال حق انجام دادن و به عبارتی دیگر، آن دین واحد عبارت است از تسلیم شدن در برابر بیانی که از مقام ربوبی در مورد عقاید و اعمال و یا در مورد معارف و احکام صادر می شود. این بیان هر چند به طورى که در قرآن حکایت شده در شرایع رسولان و انبیاى او از نظر مقدار و کیفیت مختلف است، لیکن در عین حال از نظر حقیقت چیزى به جز همان امر واحد نیست، اختلافی که در شریعت ها هست از نظر کمال و نقص است، نه اینکه اختلاف ذاتی و تضاد و تنافی اساسی بین آن ها باشد و معناى جامعی که در همه آن ها هست عبارت است از تسلیم شدن به خدا در انجام شرایعش و اطاعت او در آنچه که در هر عصرى با زبان پیامبرش از بندگانش می خواهد. پس دین همین اطاعتی است که خدا از بندگان خود می خواهد و آنرا براى آنان بیان می کند و لازمه مطیع خدا بودن این است که آدمی آنچه از معارف را که به تمام معنا برایش روشن و مسلم شده اخذ کند و در آنچه برایش مشتبه است توقف کند، بدون این که کمترین تصرفی از پیش خود در آن ها بکند. اصل اول اساسنامه عرفان حلقه بر مبنای اصل اومانیست و پلورالیستی بنا شده که به شکلی رمزآلود و مبهم در آن تعبیه شده است. این اصل که هدف اصلی حلقه را در بر دارد، نظر بنیانگذار فرقه ی کیهانی را بیان می کند. از نظر طاهری انسان امروز، در میان مکاتب گونا گون فکری و دشواری های زندگی، دچار پرا کندگی و سردرگمی شده است و نیاز دارد تا در مسیری قرار گیرد که او را از رنج کثرت رهانیده و به عالم وحدت برساند. کمال و تعالی انسان در حرکت از کثرت به سوی وحدت است. تلاش عرفان کیهانی این است که انسان ها را به یکدیگر نزدیک کند و بر آن است تا انسان را به جایی برساند که از عوامل تفرقه برانگیز دور نماید. (طاهری1388الف،56) اصل فوق، نشان دهنده ی اومانیسم در تفکرات و اهداف حلقه است. در این اصل راه کمال و سعادت در قرب الهی تعریف نمی شود؛ بلکه فقط نزدیک شدن انسان ها و حذف خط قرمزها و عوامل تفاوت و تفرقه، حرکت از کثرت به وحدت است. رسیدن به وحدت در این عرفان، همان زندگی مسالمت آمیزی است، که آن روی سکه پلورالیزم دینی را ترویج می کند. این تفکر منجر به حذف دین مداری و شریعت شده و در واقع زندگی منهای خدا و کمالِ بدون سیر در وادی انسان های کامل _اهل بیت علیهم السّلام_ همان زندگی سکولار و الحادی را ترویج می نماید. تنها در تفکر پلورالیسمی است که گفته می شود تمامی ادیان، فرقه ها، مسلک ها، منتهی به راه نجات و سعادت می شود. دلیل رد پلورالیسم این است که دلایل روشنی بر حقانیت دین مبین اسلام وجود دارد و همسانی ادیان دیگر با اسلام نمی تواند صحیح باشد.

 

 

پی نوشت:

 

[1]. «شاهد و تسلیم» بودن در اتصال از اصول حلقه است و طاهری این آیه را برای تسلیم شدن در برابر شعور کیهانی و در اتصالات به حلقه ها شاهد می آورد و می گوید: «تنها مرام نزد او مرام تسلیم شدن است ، جز با تسلیم شدن اینجا پاسخ نیست،به تلاش نیست، به زور نیست و به … اینجا نیست، بنابراین ما داریم یاد می گیریم کجا تسلیم باشیم ،کجا تلاش کنیم». (دوره فرادرمانی، 44)

[2]. برای مطالعه ی بیشتر ر.ک به تفسیر المیزان(ج ،2صفحات188تا 191)

 

منبع: برگرفته از کتاب حلقه اسارت.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا