مقالات

تفاوت فرقه ها با گروههای معمولی- خاستگاه فرقه ها و انگیزه های انحرافی- اهداف فرقه سازی- برخی از علل رشد و گسترش فرقه های نو

تفاوت فرقه ها با گروه های معمولی

  • فرقه ها را رهبران کاریزماتیک یا قوی که در رأس هرم قدرت بوده، کنترل منابع مادی را در دست دارند، تاثیر و هدایت می کنند؛ ولی گروه های معمولی تمایل دارند ساختار تشکیلاتی را به حداقل رسانند.
  • فرقه ‌ها نوعی کلام و بیان آشکار و مدوّن، به شکل یک کتاب، مانیفِست، یا دکتریَن دارند، در حالی که گروه های معمولی افراد را به داشتن تعهد عمومی نسبت به صلح و آزادی تشویق می‌کنند.
  • فرقه ها مرزهای عبور ناپذیری را ترسیم و اعضای­شان را به طرق مختلف محدود و کنترل و به افراد خواهان ترک فرقه با برچسب های بریده، مزدور و خائن حمله می کنند. آنها اعضای جدید را با انرژی زیادی، جذب و پول و اندوخته فراوانی، جمع و نظرات خصمانه توأم با بی­ اعتمادی نسبت به جهان خارج از تشکیلات را به افراد القا کرده، فقط خودشان را موجه جلوه می‌دهند، اما گروه های معمولی نسبتاً گشاده و باز هستند.
  • در فرقه ها تقسیم کار با استعداد­یابی در اعضا صورت گرفته، رهبر فرقه به فرد چنین القا می‌کند که با توجه به توانایی و لیاقت او این انتخاب خاص صورت گرفته است. همچنین با منحصر به فرد جلوه دادن امور، آنها را به فرد مورد نظر واگذار می کنند؛ هر چند در مواردی تقسیم کار موجب تحقیر افراد نیز می شود اما در گروه های معمولی تقسیم کار با توجه به علائق و توانایی های واقعی افراد است.
  • فرقه ها همواره اعضای پنهان و آشکاری دارند و خواسته‌های اصلی فرقه را افراد پنهان با حیطه بندی های مشخص انجام می دهند؛ در حالی که در گروه های عادی همه اعضا بدون پنهان کاری فعالیت می کنند.  

 

خاستگاه فرقه و انگیزه های انحرافی

 در بررسی فرقه های موجود، آمریکا در جایگاه مهد این فرقه ­ها و مکانی برای ظهور و رشد و گسترش فرقه ها شناخته شده است. در ایجاد این انحرافات، سه گروه انگیزه خاصی دارند:

  • بنیانگذاران و پرچمداران فرقه ها(قطب)، برای کسب قدرت، شهرت و رسیدن به شهوت های خود؛
  • حامیان و حلقه ی اول رهبر فرقه در ایجاد بدعت ها و تحریف ها، با هدف طلب جاه و مقام(این انگیزه بالاتر و برتر است) و مال و ثروت؛
  • اعضای عادی فرقه ها که برای پر کردن خلأ های فردی و تأمین نیازهای روانی و جبران عقده های درونی خود، از رهبر فرقه حمایت کرده، با انواع ترفندهای مالی و تبلیغاتی، دیگران را به طرف او سوق می‌دهند. کافی ست که آنها به افراد ساده دل اقشار جامعه بقبولانند که می توان از راه های بسیار ساده و کوششی اندک به مقام‌های عالی عرفانی دست یافت.

 

اهداف فرقه سازی

 یکی از اهداف مهم و کلی در فرقه سازی ها ایجاد اختلاف و تفرقه است و ایجاد تفرقه در بین مسلمانان، هر چند در حل اختلاف دو شهر، دو قبیله و دو طایفه، همیشه یکی از اهداف مهم و اساسی بوده، نمونه‌های فراوانی از این نوع اختلاف ها در جوامع مختلف دیده شده است. در این میان، یکی از بهترین کارها اختلاف ­های مذهبی ست که نمونه ی آشکار آن، اختلاف شیعه و سنی ست. پیدایش بیداری اسلامی، به ویژه انقلاب اسلامی ایران، آمریکا و دولت‌های غربی را به این نکته متوجه ساخت که اسلام می تواند تهدیدی بسیار جدی و به مراتب خطرناک‌تر از کمونیسم برای آنها باشد. نفی دین و مبارزه با اصل اسلام راهکاری نبود که دولت های غربی و آمریکا بتوانند آن را به کار گیرند؛ از این رو باید راهی را انتخاب می‌کردند که در آن اسم اسلام محفوظ بماند؛ اما اسلامی باشد که خطر بیداری ملت و ایجاد حرکت هایی نظیر انقلاب اسلامی ایران را به همراه نداشته باشد. چاره این بود که حس عرفانی و دینی مردم را به صورت بدلی و با اسلام غیرانقلابی تخلیه نمایند؛ اسلامی که تمام حواس فرد به امور فردی خود بوده، هیچ گونه رنگ سیاسی و وارد شدن به مسائل اجتماعی نداشته باشد.

برخی از علل رشد و گسترش فرقه های نو

-نیازمندی فطری بشر به آرامش های معنوی، در جهان به اصطلاح متمدن و صنعتی امروز؛

-پیوند تمدن­ها، فرهنگ‌ها و ادیان (نتیجه ی این پیوند، تولد فرقه هایی ست که در دهه های اخیر ظاهر شده اند)؛

-شکل­ گیری مدرنیته و سپس پست مدرنیسم و تأکید و نیازمندی بشر به ساحت دین؛

-اثرگذاری مفاهیم مؤثری چون پلورالیسم دینی در بسترهای فرهنگی جوامع؛

-جایگزینی آرام­ بخش ­های به ظاهر معنوی به جای شریعت؛

-مشکلات روانی انسانها و به دنبال آن، معرفی درمان‌های معنوی؛

-گرایش نسل امروز به قرائت های نو از دین رسمی؛

-گرایش به ولنگاری، اختلاط و اباحه گری.

 

منبع:

  • برگرفته شده از کتاب حلقه  اسارت.

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا