نقد اصول فرقه ی حلقه- اصل ۴(شعور کیهانی وجه مشترک بین انسانها)؛ نقد اول

نقد اول) ابهام شعور کیهانی

نویسنده در دو کتاب خود، از شعور کیهانی با تعبیرات متعدّد دیگری یادکرده است؛ مانند: شبکه شعور کیهانی، هوشمندی حاکم بر جهان هستی، هوشمندی کیهانی، شعور و آگاهی خداوند، شعور الهی، روح القدس، جبرئیل، ید الله؛ با این حال می‌گوید:

هیچ‌کس حقّ معرفی این اتّصال را با نام دیگری غیر از شبکه شعور کیهانی و یا شعور الهی نداشته، این کار فریب دیگران محسوب شده و باعث سوق آن‌ها به سمت غیر از خدا (اصل اجتناب از من دون الله) و انحراف همگان خواهد شد. [1]

روشن است که در نگاه اول به عبارت‌های بالا، ناسازگاری شدیدی را در هماهنگی بین این تعبیرات مشاهده می‌شود! اگر همه این تعبیرها پذیرفته شود معلوم نخواهد بود که شعور کیهانی همان علم و آگاهی خداست یا روح القدس (جبرئیل) یا ید الله. وی در اصل‌های دیگر به تعریف روشن‌تری از این شعور می‌پردازد:

عامل حاکم بر جهان هستی را آگاهی و یا هوشمندی حاکم بر جهان هستی می‌نامیم. 1

شبکه شعور کیهانی، مجموعه هوشمند حاکم برجهان هستی است. [2]

عضو سوم، روح القدس (شبکه شعور کیهانی) و عضو چهارم آن خداوند است. [3]

جهان هستی تجلّی الهی و ناشی از شعور و آگاهی خداوند است. [4]

جهان هستی مادّی از «شعور» آفریده شده است و همه اجزاء و ذرات آن «شعور» هستند. [5]

کارکرد این شعور را نیز چنین بیان می‌کند:

ساختار اصلی جهان هستی مادی، آگاهی یا شعور است که مادّه و انرژی از آن به وجود آمده است. [6] بدون وجود شعور و هوشمندی، حرکت نمی‌تواند دارای جهت و هدفمندی باشد. بنابراین: انرژی، در «میدان شعوری» شکل‌گرفته و بدون وجود چنین میدانی، هیچ‌گونه انرژی‌ای نمی‌تواند وجود داشته باشد، لذا جهان هستی مادّی یک بعد بیش‌تر ندارد و آن چه را که انسان به‌عنوان ابعاد می‌شناسد مانند فضای سه‌بعدی و زمان یا بعد چهارم، همگی در این میدان شعوری است که معنا پیدا می‌کنند و در واقع، شکل گرفته و ایجاد شده در این میدان شعوری هستند. [7]

شعور کلّ تعیین‌کننده شعور اجزاء است. شعور همه اجزای عالم هستی بر یکدیگر تأثیر می‌گذارد. تأثیرگذاری شعور اجزا بر یکدیگر، «تشعشاتی» است. تشعشعات شعوری، فاقد آثار شیمیایی و فیزیکی است و موج و ذرّه نبوده و فقط تأثیر شعوری به جای می‌گذارد.

شعور مجموعه‌ای از اجزاء، شعور کل آن مجموعه محسوب شده که مسلّط بر شعور هر یک از اجزای آن است و همچنین عامل تعیین‌کننده حرکت اجزاست. شعور جزء، همه شعور کلّ را در خود دارد

نیروی کیهانی یکی از زیرمجموعه‌های شبکه شعور کیهانی است که از هوشمندی کیهانی ناشی شده است و به صورت نیرو، در سطح کیهان، جاری است.

گفته‌های نویسنده پیرامون حقیقت شعور کیهانی، تأکید بیشتر بر شعور بودن آن است. گاهی از این شعور به «هوشمندی»، گاه به «آگاهی» و گاه به «میدان شعوری» یاد می‌کند اما به هر حال نمی‌توان به تصویری روشن از آن دست‌یافت. پرسش‌هایی در این زمینه بی‌پاسخ مانده است؛ مانند: شعور کیهانی چه نسبت و رابطه‌ای با خدا دارد؟ آیا از صفات خداست که با تعبیر «آگاهی خداوند» از آن نام برده می‌شود یا مخلوق خدا؟ آیا این شعور، فرشته‌ای از فرشتگان خدا (به تعبیر نویسنده: جبرئیل) است یا پدیده‌ای جدا؟ رابطه شعور کیهانی با انسان چگونه است؟ شعور کیهانی چگونه اثبات می‌شود؟ چگونه این شعور، هم عنصری از عناصر سه‌گانه عالم است و هم جبرئیل است و هم آگاهی خدا و هم یدالله و هم تنها واسطه بین خدا و خلق… آیا این‌گونه اظهار نظر پیرامون یک پدیده، ابهام‌آور و گیج‌کننده نیست!؟

گفته‌های نویسنده آشفته است. به برخی پرسش‌ها کاری ندارد و درباره برخی نیز گذرا عبور می‌کند. خواننده انتظار دارد با سخنی شفاّف مواجه باشد اما این شفّافیّت را در گفته‌های بنیانگذار عرفان کیهانی نمی‌یابد!

مشکل دیگر این که: وی در دو کتاب خود، مأخذی برای گفته‌هایش نیاورده است. این مسئله از یک سو، فهم منظور وی را دشوار می‌کند و از سوی دیگر نویسنده را برای برخی خوانندگانی که با ریشه‌های این مطالب آشنایی ندارند بزرگ جلوه می‌دهد.

 

پی نوشت:

[1]. همان، اصل 5، ص 60.

[2]. همان، اصل 46، ص 111.

[3]. همان، اصل 20، ص 84.

[4]. همان، اصل 54، ص 121.

[5]. محمدعلی طاهری، انسان از منظری دیگری، ص 69.

[6]. همان، ص 41.

[7]. همان، ص 55.