عرفان حلقه و شیطان گرایی
عرفان حلقه و شیطان گرایی
از جمله مباحثی که در عرفان حلقه به صورتی پر رنگ تبلیغ می شود، نگرشی جدید، به موجودی به نام «شیطان» است. این نگرش از آن جا که به عنوان یک بینش اسلامی در کتب عرفان حلقه ارائه می شود، نیاز به بررسی و نقد دارد. در کنار آن، تبیین بینش قرانی و روایی ضرورت دارد، که مخاطبین عرفان حلقه این نگرش را به حساب متون اسلامی نگذارند. در کتب عرفان حلقه آمده است:
«برای بوجود آمدن چرخه جهان دو قطبی (ملَک جاری کننده قانون تضاد)، وجود عامل تضاد ضرورت داشت و برای این منظور، ابلیس به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکرد و این وظیفه را انجام داد.»[1]
در فایل صوتی که از رهبر عرفان حلقه منتشر شده است و در بسیاری از سایت ها وجود دارد، عنوان می شود: «شیطان اول موحد عالم است. چون به غیر خدا اصلا سجده نکرد.» وی اضافه می کند: « خدا با خلقت آدم، خواست شیطان را آزمایش کند. اگر شیطان سجده میکرد، خدا به او می گفت که مگر به تو نگفتم به غیر من سجده نکن.»
وی در یکی از نوشته های خود می نویسد:
« خداوند به ابلیس ماموریت داد که به فرمان سجده بر آدم اعتنا نکند و او نیز این ماموریت را پذیرفت و بر خلاف ملائکی که بر آدم سجده کردند (یعنی هرکدام در مقطعی از مقاطع حرکت آدم در چرخه جهان دو قطبی تحت سیطره او در می آیند) از فرمان سجده سرپیچی کرد و به اذن خداوند تا پایان سیر او در جهان دو قطبی، به سجده در برابر وی در نخواهد آمد. یعنی تا مقطع معلومی بر سر نقش خود پابرجا خواهد بود.»[2]
جای دیگر می گوید: « پس تبعیت نکردن از فرمان سجده در ظاهر نافرمانی است و اگر نافرمانی نبود تضادی هم نبود؛ اما در عین حال، فرمانبرداری است. چون خداوند آنرا از پیش تعیین کرده است. خداوند با امر به این که ابلیس جز بر او سجده نکند، نقش موحدی را به او می دهد که برای انجام مأموریت خود از جهان تک قطبی (بارگاه الهی) رانده می شود.»[3]
براستی در کجا آمده که خدا از قبل دستور جدایی و امر مجزایی برای شیطان صادر کرده باشد که بر غیر من سجده نکن؟ در کدام حدیث یا آیه وارد شده که امر به سجده بر آدم ـ که خطاب به همه ملائکه بود ـ فقط برای امتحان شیطان بوده است؟ در کدام منبع آمده است که شیطان یک ماموریت قبلی از خداوند دریافت کرده بود که در نتیجه بعد از دستور عام «اسجدوا»، شیطان می بایست دستور قبلی را اصل و اساس قرار دهد و از دستور دوم سرپیچی کند؟ که در نتیجه این سرپیچی، نه فقط برای شیطان معصیت به حساب نیاید؛ بلکه این سرپیچی نشان از کمالِ توحید برای شیطان بدهد!
به گزارش قران فقط یک امر وجود داشت و آن هم امر « اسجدوا » است و مخاطب هم همگان بودند. از همه این ها گذشته، سجده به آدم عین توحید بود. چرا که درخواست مستقیم خداوند بود و از آن جا که این امر از جانب خود خداوند صادر شده بود، سجده به آدم در حقیقت سجده به خداوند بود نه خلاف توحید.
دو نکته مهم در این باب وجود دارد که مولف کتاب عرفان کیهانی نتوانسته این دو نکته را دقیقا هضم نماید. به همین جهت در تحلیل خود از نگاه توحیدی قران فاصله گرفته است. نکته اول این است که وی نتوانسته بین اذن تکوینی خداوند و خواست تشریعی او آشتی ایجاد کند، به همین جهت به خطا رفته است. وی تصور کرده که اگر خدا واقعا می خواست شیطان سجده کند، پس شیطان قدرت مخالفت نداشت. نکته دوم این که وی ساحت های وجودی انسان را به گونه دیگر تصور کرده، به همین جهت گزارشی که از «ابعادِ وجود انسان» می دهد و نقشی که برای شیطان در این ساحت قائل می شود، یک گزارش غیر واقعی و غیر منطبق با متون دینی است. برداشت وی را در هر دو محور، به صورت تفصیلی پی می گیریم.
[1] . موجودات غیر ارگانیک ص14
[2] . کتاب انسان و معرفت، ص 218 و سایت عرفان حلقه در یکشنبه یازدهم اردیبهشت1390.
[3] . همان ص 40
سلام
کلا در عرفان حلقه تعصب خاصی نسبت به شیطان (ابلیس) وجود دارد که من جایی ندیدم. البته می گویند شیطان پرستان نیز همینطور هستند ولی چون من بین آنها نبوده ام نمی توانم نظری دهم. ولی بین حلقه ایها چون بوده ام و حتی چند دوره در کلاس خود طاهری بوده ام دیده ام چه تعصبی نسبت به شیطان دارند و خود را مدیون او می دانند.
حالا سوالی که برای من پیش می آمد این است که در عین پلید نبودن شیطان، ظاهرا می گویند راه او را قبول ندارند! البته می بینم که مثلا نماز را ترک کرده اند حالا به بهانه بی کیفیت بودن و یا خیلی اعمالی که خدا دستور داده است را انجام نمی دهند و می گویند حلقه اش را گرفته ایم تا در وقت خودش به هدف آن عمل برسیم و باز می بینم چند سال می گذرد ولی مثلا نماز نمی خوانند یا روزه دار نیستند و یا شل حجاب هستند و خیلی اعمال دیگر را معلق گذاشته شده است. اگر امکان دارد حاج آقا شمشیری یا اساتید دیگری در این مورد هم توضیح بدهند تشکر می کنم.