عرفان از منظر عرفان

حقیقت محمدیه ، واسطه میان حق و خلق

حقیقت محمدیه ، واسطه میان حق و خلق

درباره شخصیت حضرت رسول اکرم (ص) آن گونه که در قرآن اشاره شده ، ابعادی وجودی دارد که  ناشناخته مانده است . البته این ابعاد ناشناخته مورد توجه جدی حکما و عرفا قرار گرفته است . ما حضرت رسول را به عنوان حضرت محمد (ص) ، پیامبر اسلام و آورنده کتاب قرآن می شناسیم ؛ اما در کنار این وجه ، پیامبر اسلام یک وجه آسمانی و الهی دارد که در آیات قرآن بیان شده که این بعد از شخصیت حضرت رسول مورد توجه حکماست . برای مثال در آیه ای در قرآن آمده است : « و ما ارسلناک الا رحمته للعالمین » : (انبیاء / 107 ) : « ما تو را نفرستادیم مگر بعنوان رحمتی برای همه عوالم » در تفسیر این آیه باید گفت ، پیامبر اسلام نه برای همه انسان ها ، نه برای زمین و نه برای این عالم ، بلکه برای همه عالم ها بعنوان رحمت فرستاده شده است . کلمه « عالمین » معنای مشخصی دارد . برای نمونه ، در قرآن می خوانیم : « الحمد لله رب العالمین » : « شکر و سپاس خدایی را که پروردگار همه جهان ( عوالم ) است .» آیه ، خداوند را پروردگار همه عوالم بیان می کند که زیبنده ستایش است . حال پیامبر نیز بعنوان رحمتی برای همه عوالم معرفی می شود .

 

حضرت رسول وجودی زمینی داشته است و از طرف دیگر ، یک حقیقت آسمانی دارد که ابدی و ازلی است و با رحلت ایشان به پایان نمی رسد . حکما و عرفا از آن به عنوان حقیقت محمدیه تعبیر می کنند که این حقیقت واسطه میان حق و خلق است . به عبارت دیگر شفیع است ؛ شفیع یعنی واسطه ای که شفاعت وجودی دارد ؛ یعنی هر چه از حق به خلق می رسد و بر عکس ، از طریق این حقیقت انجام می شود . همچنین از ایشان با عنوان برزخ الوجود المقدسه و برزخ البرازخ ، یعنی برزخ با واسطه میان حق و خلق یاد کرده اند .

باید اشاره کرد که در رابطه با واژه رحمت که صفت برجسته حضرت رسول است ، همان طور که در قرآن در بسم الله الرحمن الرحیم می بینیم ، این رحمت بر دو نوع است : یکی رحمت رحمانی است و آن یکی رحمت رحیمی ، رحمت رحمانی یا رحمت عام ، رحمتی است که خداوند با آن همه چیز را آفریده و در قرآن به این مسئله اشاره شده که همه اشیاء مشمول رحمت الهی است ؛ یعنی هر چیزی در عالم از آسمان و زمین ، جن و انس و هر موجودی مظهر رحمت عام است . دیگری ، رحمت خاص است و اسم رحیم که به اهل ایمان اختصاص دارد ؛ ایمان مظهر اسم رحیم است که اصل هدایت الهی است . این رحمت رحمانی و رحیمی از یک سو ارتباط دارد با قوس وجود و قوس نزول و از سوی دیگر ارتباط دارد با قوس عروجی و شعوری و حضرت رسول مظهر هر دو رحمت و کمال آنهاست ؛ یعنی تمام انبیای دیگر به یک معنایی از حقیقت او فیض برده اند . پس او مظهر رحمت رحمانی و رحیمی یعنی رحمت تام و تمام است ؛ رحمتی که همیشه هست و خواهد بود ؛ چنان که در حال حاضر نیز زمانی که صلوات می فرستیم « ان الله و ملائکته یصلون علی النبی یا ایها الذین امنو صلوا علیه وسلموا تسلیما » ، این صلوات به ایشان می رسد . اگر ایشان فقط دارای وجود زمینی بود ، چنین چیزی ممکن نمی شد ؛ اما می دانیم که حقیقت محمدیه ازلا و ابدا وجود دارد و وقتی صلوات می فرستیم همچنان برکت او نصیب ما می شود .

منبع : جام جم ، ص : 7 ، 28 دی 1392 ، مصاحبه با دکتر غلامرضا اعوانی ، رئیس انجمن حکمت و فلسفه ایران 

نوشته های مشابه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

دکمه بازگشت به بالا