نقد اصول فرقه ی حلقه – نقد اصل:5 (جهان هستی، تصویری مجازی) نقد: سوم، چهارم، پنجم؛
نقد سوم: مجاز نسبی و نفی وجود
نویسنده در اصل ششم[1]، شعور کیهانی را نسبت به «الله» مجازی می شمارد(تصویر قبلی). از اینجا معلوم می شود منظور ایشان از مجاز، مجاز نسبی است نه مجاز حقیقی؛ یعنی جهان هستی نسبت به شعور کیهانی، مجازی است چنانکه شعور کیهانی نسبت به «الله» مجازی است. در این صورت، درست نیست گفته شود: جهان هستی، وجود خارجی ندارد و گرنه درباره شعور کیهانی نیز باید همین سخن را تکرار کرده و بگوییم: شعور کیهانی، تصویری مجازی از حقیقتی دیگر است و وجود خارجی ندارد. آیا با توجّه به اهمیتی که بنیانگذار عرفان کیهانی به «شعور کیهانی» می دهد چنین نتیجه ای را می پذیرد؟
نقد چهارم) چرا شعور کیهانی
آیا شعور کیهانی، جزو جهان هستی مادّی است یا خارج از آن؟ اگر این شعور، جزو جهان هستی مادّی است خودش نیز باید دارای حرکت بوده و به محرّک، نیاز داشته باشد و اگر خارج از جهان است چگونه اثبات می شود؟ راه اثبات شعور کیهانی چیست؟ تجریه حسّی، کشف و شهود، عقل، وحی، یا چیزی دیگر؟ بی شک اثبات شعور کیهانی، دلیل وحیانی و روایی ندارد؛ چنانکه در عرفان کیهانی چنین دلیلی آورده نشده است. تجربه حسّی نیز امکان پذیر نیست؛ زیرا شعور کیهانی را نمی توان با حواسّ، تجربه کرد. دلیل عقلی نیز بر اثبات آن اقامه نشده است. تنها مطلبی به عنوان دلیل عقلی که در عرفان کیهانی می توان یافت این است که «بی نهایت حرکت های موجود در ذرات عالم نیاز به محرّک دارد». از این مطلب نمی توان پی برد که آن محرّک ، شعور کیهانی است. به همین جهت هیچ فیلسوف یا متکلّمی درباره محرّک عالم، شعور کیهانی را مطرح نکرده است. و اما مسئله کشف و شهود. ممکن است گفته شود: دلیل اثبات کننده شعور کیهانی، کشف و شهود قلبی است که برای صاحب عرفان کیهانی رخ داده است! چنانکه این مطلب در بیان خود بنیانگذار عرفان کیهانی مشاهده می شود[2]. گرچه در این عبارت صریحا از شهود شعور کیهانی سخنی به میان نیامده اما ادّعای کشف و شهود در آن آشکار است. اولا: شهود مسئله ای شخصی است و نسبت به دیگران، ارزش استدلالی و برای آنان ارزش عملی ندارد. کسی نمی تواند شهود خود را دلیلی برای اثبات مسئله ای شرعی یا اعتقادی یا تاریخی قرار دهد و یا طبق شهود خود یا دیگری عمل نماید مگر آن که معیار شهود صادق، بر آن منطبق باشد. شهود صادق یا شهود ربانی و رحمانی از تصرف شیطان بدور است و با آموزه های قرآنی مخالف و تناقض ندارد. اگر شهودی با آموزه های قطعی دین ناسازگار باشد بی شک مکاشفه ای شیطانی است و در اثر نفوذ و رسوخ شیطان، در قلب انسان پدید آمده است. بزرگان عرفان در نوشته ها و کتاب هایشان آورده اند که مکاشفات بر دو دسته اند: اول: مکاشفات ربانی و رحمانی و دوم: مکاشفات شیطانی[3]. برای تشخیص این که شهود، از کدام نوع است باید از معیار و میزان تشخیص، کمک گرفته شود[4]. درباره شهود شعور کیهانی نیز باید معیاری برای صحت آن بازگو شود. بنیانگذار عرفان کیهانی، معیاری برای تشخیص بیان کرده به این صورت که: اگر آنچه به شهود شخص آمده، در مسیر عرفان قدرت نباید یقینا در مسیر عرفان کمال[5] خواهد بود و از این رو تشخیص می دهیم که این شهود، ربانی و رحمانی است[6]. پاسخ این است که این یک معیار خودبنیاد است. در کلمات عرفا چنین معیاری برای شهود صادق نیامده است. بلکه اساساً مرزبندی عرفان قدرت و عرفان کمال در عرفان کیهانی، نادرست است[7].
نقد پنجم: فقط شعور کیهانی؟!
نویسنده، عامل حرکت جهان هستی را شعور کیهانی می داند، باید پرسید: آیا عامل دیگری نیز در این حرکت، دخالت دارد یا این که شعور کیهانی به تنهایی این حرکت را به وجود می آورد؟ اگر عامل دیگری نقش دارد نام آن چیست و اگر شعور کیهانی تنها عامل است چه دلیلی بر این انحصار وجود دارد؛ چه بسا عامل یا عوامل دیگری نیز در این میان نقش داشته باشد، چرا با مشاهده حرکت ذرّات، مستقیما باید برویم سراغ شعور کیهانی! وجود خارجی در این اصل، دچار ابهام است؛ و لذا از نفی وجود خارجی از جهان، معنایی درست به دست نمی آید چنانکه شعور کیهانی، نیز دلیل قابل قبولی نداشته و از هیچ راهی قابل اثبات نیست.
پی نوشت:
[1]. ر.ک به: عرفان کیهانی، ص 63.
[2]. انسان 18«این رشته با قدمتی سی ساله، بنابر ادراکات شهودی استوار بوده، توسّط نگارنده (محمّد علی طاهری) بنیان گذاری شده».
[3]. محمّد تقی مصباح یزدی، در جستجوی عرفان اسلامی، ص 301.
[4]. ر.ک. به: فصل اول در این کتاب؛ میزان سنجش شهودات و مکاشفات عرفانی.
[5]. برای آشنایی با اصطلاح«عرفان کمال» و «عرفان قدرت» به بررسی و نقد اصل های 27 و 28 و 29 مراجعه کنید.
[6]. ر. ک. به: نوشته ای با نام «متن مصاحبه صوتی منتشر نشده استاد طاهری» در سایت های مختلف از جمله سایت interuniversalim.com
[7]. ر. ک. به: بررسی و نقد اصل های 27 و 28 و 29.
ممنون از سایت خوبتون
افسون حلقه یکی از نقدهایی ست که انحرافات فکری مبدع و موسس فرقه حلقه کیهانی را خوب موشکافی کرده است. تشکر از سایت نجات از حلقه که به خوبی به روشنگری پرداخته و می پردازد.